Wstęp

Liliowiec (Hemerocallis, ang. daylily) jest rośliną na tyle znaną i opisaną w wielu dostępnych źródłach  że pozwolę sobie pominąć jej charakterystykę ogólną i walory jakie prezentuje jako roślina ozdobna.

Z punktu widzenia hodowlanego, bo taki charakter nosić będzie prezentowane opracowanie, ważny jest podział liliowców na dwie zasadnicze grupy zależnie od liczby chromosomów, które posiadają jądra komórek rośliny: te, które zachowały liczbę 22 chromosomów gatunku, zwane diploidami i te, u których w wyniku prac hodowlanych doprowadzono do ich podwojenia, - zwane tetraploidami. Patrząc na roślinę, nie sposób z całą pewnością określić do jakiej z dwu wymienionych kategorii należy, jakkolwiek liliowce tetraploidalne są z zasady większe, silniej zbudowane, mocniejsze i mają większe kwiaty od form diploidalnych.

Należy pamiętać, że krzyżowanie roślin jest zalecane w obrębie każdej z dwu grup, t.zn. diploidów z diploidami a tetraploidów z tetraploidami. Zapylenia międzygrupowe,  jakkolwiek teoretycznie możliwe, w warunkach hodowli amatorskich nie są powszechnie stosowane, bo z reguły nie są skuteczne.

Innym rodzajem podziału liliowców jest klasyfikacja oparta na zachowaniu się roślin w warunkach wymagających przystosowania do zmian klimatycznych w czasie rocznego cyklu wegetacji. Tu podział uwzględnia trzy grupy. Dwie stojące na przeciwległych krańcach: dormanty, - tracące liście na zimę i zimozielone, zachowujące liście przez cały rok (evergreen) oraz formę pośrednią, - półzimozieloną (semievergreen).  Ze względu na uprawę liliowców na wszystkich szerokościach geograficznych naszego globu w bardzo zróżnicowanych warunkach klimatycznych, oraz ze względu na powstające w wyniku krzyżowania formy pośrednie,  klasyfikacja ta ma w praktyce znaczenie ograniczone. Na ogół przyjmuje się, że w klimacie umiarkowanym, przejściowym między oceanicznym a kontynentalnym, w którym znajduje się Polska, należy preferować uprawę liliowców z grupy dormantów, zachowując ostrożność  w stosunku do roślin zimo i półzimozielonych. Małe jeszcze doświadczenia w uprawie liliowców zimo i półzimozielonych w naszym kraju oraz zmiany klimatu w naszej szerokości geograficznej w latach ostatnich, charakteryzujące się stosunkowo łagodnymi zimami, nie pozwalają na wyraźnie jednoznaczny pogląd w tej kwestii.

Określenie stopnia możliwości adaptacyjnych liliowców zimo i półzimozielonych do naszych warunków  klimatycznych jest o tyle istotne, że w przeważającej części są to rośliny o wybitnych wartościach ozdobnych i możliwość ich uprawy w naszych warunkach na użytek hodowli twórczej w sposób bardzo istotny podnosi jej poziom.

Podejmując prace hodowlane nad liliowcami należy pamiętać, że jakkolwiek najbardziej atrakcyjną i oczekiwaną ich częścią jest kwiat,  jest on jedynie fragmentem rośliny wyposażonej przez naturę w szereg innych, niemniej istotnych cech dla praktyki ogrodniczej. Takie cechy jak: okres kwitnienia, wielkość kwiatu,  wysokość pędu, liczba pąków kwiatowych na pędzie, sposób rozkładania działek w okresie kwitnienia, trwałość koloru kwiatów, czas utrzymywania kwiatów, oporność na zmiany klimatyczne i choroby, zapach, plenność, płodność, - a być może jeszcze inne, składają się sumarycznie na wartość rośliny.

Mając pełną świadomość powyższego, opracowanie w tej części poświęcę jednak tylko kwiatom liliowców, one bowiem przede wszystkim stanowią zdumiewająco bogatą wizytówkę postępu hodowli liliowców ostatnich lat.